Cretan Labdanum

Η καταπληκτική ιστορία του Αλάδανου

Cistus Creticus Minoan History

Η ιστορία του Αλάδανου χρονολογείται από την αρχαία Ελλάδα και τον 1ο Ευρωπαϊκό Πολιτισμό, τον Μινωικό πολιτισμό. Οι Μινωίτες το χρησιμοποίησαν για τη δημιουργία θυμιάματος, θεραπευτικών και καλλυντικών σκευασμάτων. Η εκτίμησή τους και η «αγάπη» του φυτού καταγράφεται σε μια από τις τοιχογραφίες που ανακαλύφθηκαν στο Μινωικό Παλάτι με το όνομα «Μπλε Πουλί». Στο κέντρο, είναι ένα μπλε πουλί σκαρφαλωμένο πάνω σε βράχο. Το γύρω τοπίο αποτελείται κυρίως από βράχους, άγρια ​​τριαντάφυλλα και ίριδες. Το πορτοκαλί λουλούδι στην επάνω αριστερή γωνία αναγνωρίζεται ως το φυτό Αλάδανος.

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (θεωρείται ο Πατέρας της Ιστορίας – στην Ελλάδα), η ρητίνη συλλέγεται από τον θάμνο του Αλάδανου από βοσκούς που οδηγούν τις αίγες τους σε αλσύλλια του θάμνου. Όπως αναφέρθηκε στο βιβλίο του «Θάλεια», γραμμένο το 500 π.Χ., η ρητίνη εκκρίνεται από τρίχες που βρίσκονται στα φύλλα και τους νέους μίσχους του φυτού. Τα ζώα λατρεύουν να βόσκουν αυτά τα φυτά. Όταν έχουν γεμίσει, οι ιδιοκτήτες τους χτενίζουν τη ρητίνη που έχει κολλήσει στα γένια τους και τα παλτά τους.

Cistus Creticus“Το δε λήδανον το Αράβιοι καλέουσι λάδανον… Εν γαρ δυσοσμοτάτω γινόμενον ευωδέστατον εστί, των γαρ αιγών των τράγων εν πώγωσι ευρίσκεται εγγινόμενον οίον γλοιός από της ύλης. Χρήσιμον δ’ ες πολλά των μύρων εστί, θυμιώσι τε μάλιστα τούτο Αράβιοι” (Θάλεια).[i]

Επιπλέον, ένας αξιοσημείωτος αριθμός γιατρών (Ιπποκράτης, Θεόφραστος, Διοσκορίδης κ.ά.) ανέφεραν τη χρήση και επαίνεσαν την πολύτιμη συμβολή του Αλάδανου στην Αρχαία Ελλάδα, τη Μεσοποταμία και την Αρχαία Αίγυπτο. Ο Ιπποκράτης (θεωρείται ο Πατέρας της Ιατρικής) ονόμασε το μικρό πορτοκαλί φυτό “Cistus” (Κίστος στα ελληνικά). Ασχολήθηκε με τη χρήση του Cistus για αντισπασμωδικές ιδιότητες [ii] καθώς και για γυναικείες ασθένειες[iii].

Η συγκομιδή

Labdanum Tool - LadanisterionΤο φυτό αναπτύσσεται στην περιοχή γύρω από το χωριό Σίσσες της περιοχής Μυλοποτάμου του Ρεθύμνου της Κρήτης. Το φυτό συλλέγεται εντελώς χειροκίνητα, κατά τη θερινή περίοδο από νωρίς το πρωί έως το μεσημέρι, από τους «Αλαδανάρηδες». Συλλέγουν τους μίσχους και τα φύλλα του φυτού, ενώ το μυστικό για να πάρουν τα ευεργετικά συστατικά του Αλάδανου είναι να γίνεται η συλλογή το μεσημέρι με έντονη ηλιοφάνεια και ζέστη. Οι Αλαδανάρηδες βρίσκουν το βότανο σε ξηρές, ημιορεινές και συχνά βραχώδεις περιοχές. Το βότανο καλύπτει μεγάλες περιοχές που ονομάζονται κιστώνες. Είναι ένας ποώδης θάμνος με πολλά κλαδιά και αφράτα φύλλα. Η ρίζα του Αλάδανου είναι σκληρή και ξυλώδης. Η ομορφιά των λουλουδιών είναι ότι δεν διαρκούν περισσότερο από μερικές ώρες, αλλά κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας μπορεί κανείς να δει τους θάμνους γεμάτους από μεγάλα φωτεινά λουλούδια.

Σύμφωνα με τους ντόπιους, ο τρόπος που χρησιμοποιείται στη συλλογή των φυτών του Αλάδανου διαφέρει πολύ από τη μέθοδο που χρησιμοποιείται αλλού. Στην Κρήτη, οι Αλαδανάρηδες χρησιμοποιούν την αρχαία μέθοδο για τη συγκομιδή των λουλουδιών. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιούν το Λαδανιστήρι, ένα εργαλείο από ξύλο και λωρίδες από δέρμα. Οι συλλέκτες συλλέγουν τα φυτά χειροκίνητα, με μια κίνηση ώθησης, μια δύσκολη τεχνική, που λαμβάνει χώρα συχνά κάτω από τον καυτό ήλιο και τις βραχώδεις πλαγιές.

[i] Iródotos (Herodotus; Gr. Ἡρόδοτος) Ἱστορίαι (Histories), Βιβλίο III (Θάλια), Chap.112; trans. George Rawlinson in 1910; we are using the 1997 Everyman Library, Knopf edition, pp. 278-279.

[ii] Ιπποκράτης της Κω, Περί Υγρών Χρήσιος · LCL 482: Σελίδες 326-327.

[iii] Ιπποκράτης της Κω, Οι ασθένειες των γυναικών 1–2 · LCL 538

Λάβδανο

Η ρητίνη “Λάβδανο” ονομάζεται επίσης Λάδανο, Λήδανον, μαύρο βάλσαμο, Storbon και Gum Cistus. Είναι καστανή, γλυκιά μυρωδιά ελαιορητίνης που λαμβάνεται από τους θάμνους Cistus ladanifer (δυτική Μεσόγειος) και Cistus creticus (ανατολική Μεσόγειος), είδη Rock Rose.

Το Λάβδανο παίζει σημαντικό ρόλο στη σύγχρονη αρωματοποιία: το άρωμά του μοιάζει πολύ με κεχριμπάρι. Είναι οικονομικής χρήσης και αναμιγνύεται καλά με άλλα αρώματα. Είναι ένα πολύτιμο στερεωτικό σε πολλά αρώματα και παρέχει το κύριο υλικό που χρησιμοποιείται για την κατασκευή συνθετικών κεχριμπαριών. Χρησιμοποιείται όχι μόνο σε πολλά αρώματα ποιότητας (π.χ. «Amouage», «Cuir de Russie» και «Jazz»), αλλά και σε σαπούνια, καλλυντικά, αποσμητικά και ακόμη και εντομοκτόνα.